वॉशिंग्टन,
India a laboratory मायक्रोसॉफ्टचे सह-संस्थापक आणि प्रसिद्ध तंत्रज्ञान उद्योगपती बिल गेट्स यांच्या नुकत्याच केलेल्या वक्तव्यामुळे सोशल मीडियावर वाद निर्माण झाला आहे. गेट्स यांनी भारताला 'प्रयोगशाळा' संबोधले आणि टिप्पणी केली की येथे विविध क्षेत्रात नवीन धोरणे आणि योजनांची चाचणी घेतली जाते. त्यांच्या या वक्तव्यानंतर भारतीय यूजर्सनी तीव्र प्रतिक्रिया व्यक्त करत गेट्स यांच्यावर टीका करण्यास सुरुवात केली आहे. गेट्स यांनी नुकतेच इंटरनेट उद्योजक आणि पॉडकास्टर रीड हॉफमन यांच्या पॉडकास्टमध्ये हे विधान केले. गेट्स म्हणाले की, भारत हे असे ठिकाण आहे जिथे अनेक गोष्टी खूप कठीण आहेत, परंतु आरोग्य, पोषण आणि शिक्षण या क्षेत्रांमध्ये सातत्याने सुधारणा होत आहेत. गेट्स म्हणाले की, भारतातील सरकारी यंत्रणा स्थिर आहे आणि सरकार स्वतःहून पुरेसा महसूल उभारत आहे. येत्या 20 वर्षांत भारतीय समाजात चमत्कारिक सुधारणा पाहायला मिळतील, असे ते म्हणाले. त्यानंतर त्यांनी भारताचा 'प्रयोगशाळा' असा उल्लेख केला जिथे नवीन योजना आणि कल्पना प्रायोगिक तत्त्वावर अंमलात आणल्या जातात आणि नंतर जागतिक स्तरावर पसरल्या जातात.
गेट्स म्हणाले की त्यांच्या फाउंडेशनचे सर्वात मोठे कार्यालय भारतात आहे आणि त्यांच्या अनेक उपक्रमांचा उगम भारतात झाला आहे. त्यांनी हेही अधोरेखित केले की त्यांनी भारतात हाती घेतलेले अनेक प्रकल्प आणि नवकल्पना, जसे की आरोग्य आणि शिक्षण क्षेत्रातील, यशाच्या दिशेने प्रगती करत आहेत आणि ते इतर देशांमध्ये वाढवले जाऊ शकतात आणि लागू केले जाऊ शकतात. गेट्स यांच्या या वक्तव्यानंतर सोशल मीडियावर भारतीयांकडून तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या आहेत. अनेक युजर्सनी गेट्स यांच्या वक्तव्याला भारतीयांचा अपमान मानून त्यांच्यावर निशाणा साधला. India a laboratory एका युजरने गेट्स यांच्या विधानाचे अपमानास्पद वर्णन करत म्हटले आहे की, "भारतासाठी प्रयोगशाळा हा शब्द वापरल्याने गेट्स यांची मानसिकता दिसून येते. आम्ही भारतीयांना फक्त चाचणी नमुने मानतो का?" या वापरकर्त्याने भारत सरकार, विरोधक आणि प्रसारमाध्यमांवरही तोंडसुख घेतले आणि म्हटले की गेट्सचे कार्यालय FCRA (फॉरेन कंट्रिब्युशन रेग्युलेशन ॲक्ट) शिवाय भारतात कार्यरत आहे, तर भारतीय शिक्षण व्यवस्थेने त्यांना हिरो बनवले आहे. इतर अनेक युजर्सनीही गेट्स यांच्या वक्तव्यावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. एका वापरकर्त्याने आरोप केला आहे की जेव्हा गेट्स आणि त्यांच्यासारखे इतर लोक भारतात त्यांच्या योजनांची चाचणी घेतात तेव्हा भारतीय नागरिकांना फक्त 'लॅबचे नमुने' म्हणून पाहिले जाते. जेव्हा हे प्रयोग यशस्वी होतात, तेव्हा ते अमेरिका आणि इतर देशांमध्ये लागू केले जातात आणि भारतीयांना त्यांचे कोणतेही श्रेय मिळत नाही.
मात्र, काही लोकांनी गेट्स यांच्या वक्तव्याचा बचावही केला आहे. एका वापरकर्त्याने सांगितले की, गेट्स यांच्या विधानाचा चुकीचा अर्थ लावला गेला आहे. त्यांचा उद्देश जागतिक स्तरावर भारताच्या विकासाला प्रेरणा देण्याचा होता, भारतीयांना एक प्रयोग म्हणून वागवण्याचा नाही."दुसऱ्या वापरकर्त्याने सांगितले की, "गेट्स आणि त्यांच्या फाऊंडेशनने भारतातील लसीकरणासारख्या महत्त्वाच्या बाबींमध्ये खूप योगदान दिले आहे. India a laboratory त्यामुळे त्यांच्या विरोधात षडयंत्र रचण्याची गरज नाही. भारतात सुरू असलेल्या विकासाच्या प्रयत्नांना जागतिक स्तरावर ओळख मिळवून देण्याच्या उद्देशाने गेट्स यांच्या विधानाचा उद्देश होता. भारतातील विविध क्षेत्रात होत असलेल्या सुधारणांचे उदाहरण म्हणून त्यांना मांडायचे होते. येत्या दोन दशकांत भारतातील लोकांची स्थिती सुधारेल आणि हा देश इतर देशांसाठी आदर्श बनू शकेल, असेही ते म्हणाले.