चार युगाचे महत्त्व असलेली दक्षिणेतील वैष्णोदेवी महाकाली

Vaishno Devi Mahakali of South दक्षिणेतील वैष्णो देवी धाम तीर्थ, महाकाली महालक्ष्मी आणि महासरस्वती या तिहेरी रूपात महाकाली येथे विराजमान आहेत. या ठिकाणाला प्रचीन महत्त्व आहे.

 

 

 

सत्ययुग : भगवान शिवाकडून मिळालेल्या वरदानाचा अहंकार व गर्व झाल्याने भस्मासुर पार्वतीवर मोहित झाला आणि तिला मिळवण्यासाठी धावला. पार्वती आणि शिव या भागात पोहोचले. Vaishno Devi Mahakali of South पार्वतीने बाणाचे रूप धारण केले आणि तिच्या दोन्ही माता महालक्ष्मी आणि महासरस्वती बाणाच्या रूपात येथे राहू लागली.

 

त्रेतायुग : शिव आणि पार्वती कैलासातून अदृश्य झाल्यावर देव चिंताग्रस्त झाले. धौम्या ऋषींनी त्यांच्या तपश्चर्येच्या तीव्रतेने त्यांचे निवासस्थान शोधून काढले आणि स्वत: ढगा येथे आश्रम स्थापन केला. श्रीरामाचा राज्याभिषेक करून सुग्रीवाची वानरसेना किष्किंधाकडे परतत होती. तहान भागवण्यासाठी सुग्रीवाने आपल्या धनुष्याने पाण्याची इच्छा व्यक्त केली. ऋषींना माता महाकालीचे स्मरण झाले आणि चिमट्याने आश्रमाच्या जमिनीवर मारल्याने पाण्याचा झरा निर्माण झाला. तेव्हापासून हे ठिकाण वानरकुंड या नावाने प्रसिद्ध आहे.

 

द्वापर युग : विदर्भात राजकन्या रुक्मणी कुंडिन नगरीचा राजा भीष्मक यांची कन्या होती. कुंदनपूर शहर सध्या कौंडिण्यपूर या नावाने प्रसिद्ध आहे. धामपासुन 30 किमी अंतरावर वर्धा नदीच्या काठावर वसलेले आहे. नारदाच्या सांगण्यावरून रुक्मणीने तिन्ही देवींचा आशीर्वाद घेतला आणि श्रीकृष्णांना तिचा वर म्हणून दत्तक घेतले.

 

कलयुग : आख्यायीकेनुसार, सुमारे दीडशे वर्षांपूर्वी या भागात महिला गवत कापण्यासाठी येत असत. गवत कापत असताना विळ्याला रक्त लागल्याचे पाहून ती घाबरली. त्याच रात्री गोसाई सज्जनाला मी जगदंबा शिलेच्या रूपात असल्याचे स्वप्नात सांगून माझ्याकडे महाकाली महालक्ष्मीच्या रूपात तीन दगड आणि तीन बाण आहेत. तू माझी स्थापना कर असे सांगितले. ग्रामस्थांनी मंदिर बांधून देवींची स्थापना केली.

 

महाकालीने 5 वर्षाच्या महादेव बाबा कुमरे या मुलाला गरीब आणि गरजूंच्या सेवेचे माध्यम बनवले. आता हे प्राचीन मंदिर धाम धारणात बुडाले. सन 1988 मध्ये शारदीय नवरात्रीत देवीने पं. शंकरप्रसाद अग्निहोत्री यांना स्वप्नात दर्शन देऊन डोहवाले बाबांच्या झोपडीजवळची जमीन ही धम्य ऋषींची तपश्चर्या आहे. त्यावर मंदिर बांधण्याचेे सांगितले. माझ्या मूर्ती विकत घेऊ नको त्या नदीच्या पात्रात शोधाव्या लागतील. स्वप्नातील आदेशानुसार 11 फेब्रुवारी 1991 रोजी पं. शंकरप्रसाद यांनी पत्नी शिवकुमारी अग्निहोत्री भक्तांसह नदीत मूर्ती शोधल्या. सापडलेल्या मूर्ती बुडलेल्या तीन मूर्तींच्या प्रतिकृती होत्या. 12 फेब्रुवारी 1991 रोजी त्यांची स्थापना करण्यात आली. धाम धरणाच्या निसर्गरम्य परिसरात भक्तांची मनोकामना पूर्ण करणारी दक्षिणेतील महाकाली माता म्हणून ती प्रसिद्ध झाली असुन जिल्ह्यातीलच नव्हे तर आजूबाजूच्या जिल्ह्यातील भक्त येथे नवरात्रात दर्शनासाठी गर्दी करतात.