प्रासंगिक
- पंकज जगन्नाथ जयस्वाल
manipur riots प्राचीन काळातील भारताचा उदय आणि आजही, जेव्हा भारत उच्च सामाजिक-आर्थिक उन्नतीकडे वाटचाल करीत आहे आणि जगाचा सकारात्मक प्रगती करणारा मित्र म्हणून बहुतेक देशांनी त्याचा स्वीकार केला आहे. त्यावेळी काही देश आणि धार्मिक कट्टरतावादी संघटना भारत आणि जगातील इतर अनेक देशांमध्ये विषारी वातावरण निर्माण करून जागतिक चांगल्या संभावनांना अस्थिर करण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. manipur riots हे अनेक शतकांपासून चालत आले आहे. धर्म आणि धार्मिक श्रद्धांच्या नावाखाली स्वयंघोषित धार्मिक गॉडफादर्सच्या स्वार्थी अजेंड्याने त्यांना मानवतेबद्दल इतके असंवेदनशील बनवले आहे की, ते समाजात अशांतता निर्माण करत आहेत. सर्वसामान्यांच्या मानसिकतेत विष कालवत आहेत. manipur riots मोठ्या प्रमाणात धर्मांतर करून लोकसंख्या प्रमाण बिघडवत आहेत. लोकांमध्ये देवाबद्दल भय निर्माण करणे, अंधश्रद्धा पसरवणे आणि दीर्घकाळ राजकीय सत्ता मिळविण्याचा प्रयत्न करणे, हा त्यांचा हेतू आहे. manipur riots अनेक आफ्रिकन, आशियाई देश धर्मांतरण व मानसिक प्रदूषणाचा परिणाम म्हणून त्रस्त आहेत.
या विमर्शाचे परिणाम अनेक दशकांपासून भारत भोगत आहे. स्वतःला ‘मोहब्बत की दुकान' म्हणवून घेणारे धर्मांतर माफिया खरे तर त्यांच्याच देशातील लाखो आदिम जमातींच्या नरसंहाराला जबाबदार आहेत. manipur riots अमेरिकेतील चेरोकी, चोक्टॉ, मस्कोगी (क्रीक), चिकसॉ आणि सेमिनोल जमातींना शारीरिक आणि मानसिक त्रास, गुलामगिरी व नरसंहाराचा सामना करावा लागला. हे केवळ अमेरिकेतच नाही तर युरोप, चीन आणि इतर काही देशांमध्येही घडले आहे. अमेरिका, युरोपातील बहुतेक लोक चांगली आहेत, परंतु काही व्यक्ती व संघटनांच्या मानवताविरोधी कार्याबद्दल आवाज न उठवणे, मौन बाळगणे चिंता वाढवते. जॉर्ज सोरोससारख्या व्यक्ती आणि भारतासारख्या देशात अमानवी कृत्ये आणि धर्मांतराला प्रायोजित करणा-या संस्थांवर अमेरिकन, युरोपीय सरकार आणि तिथले चांगले नागरिक कारवाई का करत नाहीत? manipur riots अनेक दशकांनंतरही या धर्मांतरित कुटुंबांची सामाजिक-आर्थिक स्थिती का सुधारली नाही?
मोदी सरकारने गेल्या नऊ वर्षांत केलेल्या कामावरून हे स्पष्ट झाले आहे की, ६७ वर्षांपासून भारतमातेच्या उपेक्षित भागाला आता इतर भारतीय राज्यांप्रमाणेच वागवले जाते आणि काम केले जात आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि त्यांची चमू सर्वांसाठी समानता, सामाजिक, आर्थिक, आध्यात्मिक विकास आणि इतर राज्ये, समाजांसह सांस्कृतिक एकात्मतेवर विश्वास ठेवते. मोदींच्या विचारसरणीच्या व संस्कृतीच्या विरोधात विकसित होणारी विखारी मानसिकता केवळ भारतासाठीच नाही तर उर्वरित जगालाही धोका निर्माण करीत आहे. manipur riots सार्वत्रिक निवडणुका जवळ आल्या असताना, हे तथाकथित ‘मोहब्बत की दुकान'चे राजकीय नेते मणिपूरमधील बिघडलेल्या परिस्थितीचा फायदा घेण्याचा प्रयत्न करीत आहेत, जी प्रत्यक्षात त्यांच्या राजकीय नेत्यांनी किंवा पक्षानेच निर्माण केली होती. ईशान्येत विशेषतः मणिपूरमध्ये गोष्टी कशा बदलल्या आहेत ते पाहू. जे भारतविरोधी, विकासविरोधी आहेत त्यांना ईशान्येत वेगाने होत असलेला विकास ते पचवू वा समजू शकलेले नाहीत. manipur riots मणिपूरमधील अशांततेचे मुख्य कारण म्हणजे सामूहिक धर्मांतर आणि कुकी मनातील विषप्रयोग. मग अशांततेचा फायदा कोणाला होणार?
ईशान्येकडील राज्ये manipur riots
स्वातंत्र्यानंतरच्या दशकांमध्ये मणिपूरमध्ये प्रामुख्याने ख्रिश्चनीकरण झाले. मणिपूरमध्ये आज ख्रिश्चन लोकसंख्या ४१ टक्के आहे. १९३१ मध्ये ती सुमारे २ टक्के आणि १९५१ मध्ये १२ टक्के होती. एकूण लोकसंख्येतील ख्रिश्चनांचे प्रमाण शेजारील राज्यांच्या तुलनेत कमी असल्याचे दिसून येते. जरी हे मुख्यत्वे मणिपूर खोèयातील गैरआदिवासी लोकसंख्येमुळे आहे. मणिपूरचा डोंगराळ प्रदेश प्रामुख्याने स्थानिक लोकांची वस्ती, आता जवळजवळ संपूर्णपणे ख्रिश्चन आहेत. ईशान्य भारत आजकाल भारतातील एक प्रमुख ख्रिश्चन एकाग्रता क्षेत्र आहे. २०११ मध्ये २७.८ दशलक्ष ख्रिश्चन होते. manipur riots त्यापैकी ७.८ दशलक्ष ईशान्येत (आसामसह) राहत होते. दक्षिणेकडील तामिळनाडू, केरळपासून किनारपट्टीवरील कर्नाटक, गोवा आणि महाराष्ट्रापर्यंतच्या किनारी प्रदेशानंतर, भारतातील ख्रिश्चनांचे हे सर्वात मोठे प्रमाण आहे. ईशान्य ख्रिश्चनीकरणाची कालगणना आणि वेळ सूचित करते की, या घटनेवर धार्मिक, प्रशासकीय, राजकीय आणि धोरणात्मक प्रेरणांचा महत्त्वपूर्ण प्रभाव होता. ब्रिटिश गव्हर्नरांनी या प्रदेशातील पहाडी भागांमध्ये ख्रिस्तीकरणाची सुरुवात करण्यास मदत करून सोय केली.
आताच्या मेघालय क्षेत्रातील शालेय शिक्षणाची संपूर्ण जबाबदारी आणि बजेट चर्चकडे सुपूर्द करण्यासाठी ही सुविधा वाढविण्यात आली होती. तथापि, धर्मांतरित ख्रिश्चनांची संख्या जास्त असू शकते असे भरपूर संकेत आहेत. जे लोक जनगणनेत ख्रिश्चन असल्याचे सूचित करतात तेदेखील अनुसूचित जातीचे (ऐतिहासिकदृष्ट्या दलित म्हणून ओळखले जाणारे) म्हणून ओळखू शकत नाहीत. manipur riots अनुसूचित जातीचे सदस्य सरकारी लाभांसाठी पात्र आहेत; ज्यामुळे काही जण जनगणनेसारखे अधिकृत फॉर्म भरताना स्वतःला हिंदू म्हणून ओळखतात. २०१५ च्या राष्ट्रीय कौटुंबिक आरोग्य सर्वेक्षणानुसार, एक सर्वसमावेशक, उच्च गुणवत्तेचे घरगुती सर्वेक्षण, जे ख्रिश्चनांना एससीमधून वगळत नाही, मुलाखत घेतलेल्या ख्रिश्चनांपैकी २१ टक्के अनुसूचित जातीचे होते.
भारताच्या ईशान्येला आर्थिक केंद्र बनवणेmanipur riots
अॅक्ट ईस्ट धोरणांतर्गत सरकार ईशान्य क्षेत्राच्या सर्वांगीण विकासासाठी आणि दक्षिण पूर्व आशियाला जोडणाèया आर्थिक केंद्रात रूपांतरित करण्यासाठी वचनबद्ध आहे. २०१४-१५ मधील ३६,१०८ कोटी रुपयांवरून २०२२-२३ मध्ये ७६,०४० कोटी रुपयांपर्यंत, ५४ केंद्रीय मंत्रालयांकडून १० टक्के सकल अर्थसंकल्पीय सहाय्य अंतर्गत ईशान्येकडील विकास क्रियाकलापांवर खर्च करण्यासाठी एकूण राखीव निधी ११० टक्क्यांनी वाढविला आहे. १,५०० कोटी रुपयांच्या प्रारंभिक वचनबद्धतेसह २०२२-२३ च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पात उत्तर-पूर्वसाठी पंतप्रधान विकास पुढाकार जाहीर करण्यात आला. manipur riots रस्ते आणि पूल सेक्टर- ६१८ प्रकल्प आणि खर्च ६३४२.८३ कोटी. ऊर्जा क्षेत्र- २९७९.४८ कोटी खर्चाचे २३९ प्रकल्प. पाणी पुरवठा आणि सांडपाणी क्षेत्र- १६६ प्रकल्प १८१०.६४ कोटी खर्चाचे. आरोग्य क्षेत्र- ५६ प्रकल्प ८७३.३७ कोटी खर्चाचे. शिक्षण क्षेत्र- १६२३.३३ कोटी खर्चाचे १७० प्रकल्प. २४४.५२ कोटी खर्चाचे पर्यटन क्षेत्र- १० प्रकल्प. इतर सेक्टर- १० प्रकल्पांची qकमत २३६३.४९ कोटी आहे.
वर्तमान ईशान्य सुरक्षा परिस्थिती manipur riots
२०१४ पासून ईशान्येकडील राज्यांमधील सुरक्षा स्थितीत लक्षणीय सुधारणा झाली आहे. गेल्या दोन दशकांच्या तुलनेत २०१९ आणि २०२० या वर्षांमध्ये बंडखोरीच्या घटना आणि नागरिक, सुरक्षा दलांच्या मृत्यूची संख्या सर्वात कमी आहे. २०१४ च्या तुलनेत २०२० मध्ये दहशतवादाच्या घटनांमध्ये ८० टक्के घट झाली आहे. त्याचप्रमाणे या कालावधीत सुरक्षा दलांच्या हत्येत ७५ टक्क्यांनी घट झाली आहे तर नागरी घातपात ९९ टक्क्यांनी घसरला आहे. २०१४ मध्ये ईशान्येकडील ८२४ हिंसाचाराच्या घटना घडल्या; ज्यामध्ये २१२ निष्पाप लोक मारले गेले. २०२० पर्यंत अशा १६२ घटना घडल्या, ज्यात फक्त तीन नागरिकांचा बळी गेला. manipur riots गेल्या दोन वर्षांत ४,९०० अतिरेक्यांनी आत्मसमर्पण केले आहे. २०१४ पासून एकूण ६००० बंडखोरांनी आत्मसमर्पण केले आहे. प्रत्येक धर्माचा आदर केलाच पाहिजे; तरीही जेव्हा प्रत्येक स्तरावर वर्चस्व गाजवण्याच्या विशिष्ट गटांच्या अमानवी कृत्यांचे आणि स्वार्थी महत्त्वाकांक्षेचे साधन म्हणून धर्माचा वापर केला जातो, तेव्हा बहुतेक महान राष्ट्रे, महान संस्था आणि महान लोकांनी अधिक कठोर आणि अधिक एकत्रित प्रयत्न करण्याची वेळ आली आहे. manipur riots पंतप्रधान मोदींचा विरोध, निषेध करण्याऐवजी जगाच्या व्यापक कल्याणासाठी त्यांच्या पावलांवर पाऊल ठेवून विचारसरणीचे अनुसरण करणे योग्य ठरेल.
७८७५२१२१६१