जग खातंय 'भारत'च मीठ...!

salt of India पंतप्रधान नरेंद्र मोदी गुजरातचे मुख्यमंत्री असताना त्यांनी मीठ उत्पादनाची पद्धत बदलण्यावर भर दिला होता. पारंपारिक पद्धतीऐवजी त्यांनी यांत्रिकीकरण आणि सौरीकरणाला प्रोत्साहन दिले आणि या परिवर्तनासाठी अनुदान दिले.

 

 

या निर्णयामुळे डिझेलचा वापर कमी झाला, मिठाचे उत्पादन वाढले आणि व्यवसायांसाठी नफा वाढला. मोदी सरकारच्या पुढाकारामुळे भारतातील मीठ उद्योगात उल्लेखनीय वाढ झाली आहे. salt of India आता भारत मीठ उत्पादनात स्वयंपूर्णतेपासून ७५ हून अधिक देशांमध्ये निर्यात करून जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचा सर्वात मोठा उत्पादक बनला आहे. उदाहरणार्थ, मिठाची निर्यात एप्रिल-जून 2013 मधील 145 कोटी रुपयांवरून 2023 मध्ये याच कालावधीत 673 कोटी रुपयांपर्यंत (साडेचार पट) वाढण्याचा अंदाज आहे.

असे म्हणता येईल की जग भारताचे मीठ खात आहे, किमान 75 हून अधिक देश ते खात आहेत आणि देशातील लोकांना त्यातून रोजगार आणि नफा दोन्ही मिळत आहेत. गुजरात मॉडेल, विशेषत: तत्कालीन मोदी सरकारने यांत्रिकीकरणावर भर दिल्याने मिठाच्या व्यवसायात क्रांती झाली. त्याचा परिणाम म्हणजे आज गुजरात मिठाच्या उत्पादनात अग्रेसर बनला आहे, जो केवळ प्रमाणासाठीच नाही तर गुणवत्तेसाठीही ओळखला जातो. salt of India या बदलामुळे व्यवसायाच्या संधी सुधारल्या, मजुरांचे जीवन सुसह्य झाले आणि त्यांचे उत्पन्न वाढले. भारतातील मीठ चीन, दक्षिण कोरिया, जपान, कतार, इंडोनेशिया, व्हिएतनाम, बांगलादेश, नेपाळ आणि तैवानसह विविध देशांमध्ये लोकप्रिय झाले. नेपाळ भारतीय मिठाचा सर्वात मोठा आयातदार बनला आहे ज्यात दरवर्षी 2 दशलक्ष टनांहून अधिक मीठ मिळते. सरकारच्या या निर्णयामुळे भारताने मीठ उत्पादनात चीन आणि अमेरिकेनंतर जागतिक स्तरावर तिसरा क्रमांक पटकावला आहे. देशाचे वार्षिक मीठ उत्पादन 265 लाख टनांपेक्षा जास्त आहे, ज्यामध्ये गुजरात, तामिळनाडू आणि राजस्थानचा वाटा एकूण 96 टक्के आहे.

 

 

गुजरातच्या उच्च दर्जाच्या मिठाचा भारताच्या निर्यातीत मोठा वाटा आहे. विशेषतः गुजरातचे मीठ जामनगर, मिठापूर, लवणपूर, झाखर, भावनगर, चौरा, राजुला, गांधीधाम, कांधला आणि मलिया या भागात समुद्राच्या पाण्यातून मिळते. भारतातील सुमारे ७० टक्के मीठ समुद्राच्या पाण्यातून मिळते, थोडासा भाग भूगर्भातील समुद्राच्या पाण्यापासून आणि त्याहूनही कमी तलाव आणि खडकांमधून मिळतो. अलिकडच्या वर्षांत भारतातील मीठ उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली आहे. salt of India 2020-21 मध्ये 870 कोटी रुपयांच्या सुमारे 66 लाख टन मीठाची निर्यात झाली. 2021-22 मध्ये एकूण मीठ उत्पादन 266 लाख टनांपेक्षा जास्त होईल, जे गेल्या पाच वर्षांत 85 टक्क्यांनी प्रभावी वाढ दर्शवते. मीठ उद्योगासह विविध क्षेत्रांना बळकटी देण्यावर मोदी सरकारचे लक्ष केंद्रित केल्याने भारताच्या आर्थिक वाढीला हातभार लागला आहे आणि विविध क्षेत्रांतील निर्यात वाढली आहे.