३० टक्के अन्नाची नमुना चाचणी अयशस्वी

अलीकडेच, राजस्थानच्या अन्न सुरक्षा food poisoning विभागाने राज्यभरातून अन्नपदार्थांचे नमुने गोळा केले व प्रयोगशाळेत चाचण्या करण्यात आल्या. तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल . तुमच्या कॉफीमध्ये भेसळ आहे काय? एकट्या जयपूरमध्ये चाचणी प्रयोगशाळेत ३० टक्क्यांपेक्षा जास्त खाद्यपदार्थ वेगवेगळ्या पॅरामीटर्सवर अयशस्वी झाल्याचे आढळले. जर आपण संपूर्ण राज्याबद्दल बोललो तर हा आकडा २७% आहे.

 

 

 

 

  

३०% खाद्यपदार्थ सुरक्षा food poisoning मानकांमध्ये अपयशी ठरतात ही एक अतिशय चिंताजनक संख्या आहे, कारण संपूर्ण जगात ही संख्या १७% पेक्षा जास्त नाही. संपूर्ण देशात लॅब चाचण्यांमध्ये अयशस्वी झालेल्या अन्न नमुन्यांची संख्या २२% आहे. भेसळीच्या बाबतीत राजस्थान देशात पहिल्या क्रमांकावर आणि त्यातही जयपूर राज्यात पहिल्या क्रमांकावर आहे. १ जानेवारी ते ३० ऑगस्ट दरम्यान, संपूर्ण राजस्थानमधून १६,६९१ अन्न नमुने घेण्यात आले, त्यापैकी २७% गंभीर भेसळयुक्त आढळले. तपासात तिखटात देठ मिसळल्याचे समोर आले. चटणी ताजी दिसण्यासाठी त्यात रासायनिक रंग वापरण्यात आले. गव्हाचा कोंडा रंगीत करून त्यात धणे पूड मिसळली होती. कचोरी-समोसे तळण्यासाठी एकच तेल अनेकवेळा वापरले जायचे. अन्न सुरक्षा विभागाने दोषींवर दंडही ठोठावला आहे, परंतु आमच्या स्वयंपाकघरात पोहोचलेल्या या खाद्यपदार्थांमुळे आरोग्याच्या गंभीर समस्या उद्भवू शकतात. ही काही पहिलीच घटना नाही. दरवर्षी सण-उत्सवाच्या काळात भेसळयुक्त खाद्यपदार्थांच्या बातम्या वर्तमानपत्रांच्या पानांवर पाहायला मिळतात. लहान दुकानदारांपासून ते अनेक प्रसिद्ध ब्रँड्सचे नमुने प्रयोगशाळेच्या चाचण्यांमध्ये अयशस्वी होतात. 

त्यामुळे आज गरजेच्या बातम्यांमध्ये आपण खाद्यपदार्थांमध्ये भेसळ असलेल्या गोष्टी कशा ओळखायच्या यावर बोलणार आहोत?

भेसळयुक्त अन्न खाल्ल्याने आरोग्याच्या कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात?

 

प्रश्न : खाद्यपदार्थांमध्ये कोणत्या प्रकारची भेसळ केली जाते?

उत्तर- नवरात्री, दिवाळी यांसारख्या प्रमुख सणांना बाजारात भेसळयुक्त खाद्यपदार्थांची संख्या अनेक पटींनी वाढते. भेसळ करणारे खाद्यपदार्थांमध्ये कमी दर्जाचे घटक टाकतात जेणेकरून त्यांना जास्तीत जास्त नफा मिळू शकेल. भेसळीच्या या युगात दूध, तुपापासून ते तेल, मसाल्यांपर्यंत कोणत्याही खाद्यपदार्थाला स्पर्श होत नाही.

.

प्रश्न- भेसळयुक्त अन्नपदार्थ खाल्ल्याने आरोग्याच्या कोणत्या समस्या उद्भवू शकतात?

उत्तर : आजच्या युगात खाद्यपदार्थांमध्ये food poisoning होणारी भेसळ हा जगासाठी चिंतेचा विषय आहे. सणासुदीच्या काळात खाद्यपदार्थांची मागणी वाढल्यामुळे भेसळ करणारे अधिक सक्रिय होतात आणि चांगल्या दर्जाच्या खाद्यपदार्थांऐवजी ते निकृष्ट दर्जाचे घटक किंवा हानिकारक रसायने वापरतात, जे सेवन केल्यास आरोग्याच्या अनेक गंभीर समस्या उद्भवू शकतात.

प्रश्न- भेसळयुक्त खाद्यपदार्थ कसे ओळखता येतील?

उत्तर- साधारणपणे दूध, तूप, तेल आणि मिठाईत सर्वाधिक भेसळ केली जाते. २०२० मध्ये, भारतीय अन्न सुरक्षा आणि मानक प्राधिकरण (FSSAI) द्वारे दुधापासून बनवलेल्या विविध प्रकारची उत्पादने आणि मिठाईची तपासणी करण्यासाठी एक सर्वेक्षण करण्यात आले. या सर्वेक्षणात देशाच्या विविध भागांतील २०८१ नमुने तपासण्यात आले. चाचणी दरम्यान, ४०% नमुने निर्धारित मानकांची पूर्तता करत नाहीत. अन्नपदार्थातील भेसळ आपण कशी ओळखू शकतो हे खाली दिलेल्या मुद्द्यांवरून समजून घेऊ.

 

दुधात युरियाची भेसळ food poisoning  तपासण्यासाठी एका भांड्यात दूध घेऊन त्यात सोयाबीन पावडर मिसळा.

यानंतर लाल लिटमस पेपर दूध आणि सोयाबीन पावडरच्या द्रावणात ५ मिनिटे बुडवून ठेवा.

लिटमस पेपरचा रंग लाल वरून निळा झाला तर दुधात युरिया मिसळला जातो.

डिटर्जंटची चाचणी करण्यासाठी, बाटलीमध्ये दूध आणि पाणी समान प्रमाणात मिसळा.

यानंतर बाटली हलवा. जर द्रावण फेसयुक्त झाले किंवा जाड फेस तयार झाला, तर दुधात डिटर्जंट जोडले गेले आहे.

दुधात पाण्याची भेसळ तपासण्यासाठी, दुधाचे काही थेंब प्लास्टिकच्या पृष्ठभागावर किंवा इतर कोणत्याही साध्या तुकड्यावर टाका. यानंतर ते थोडे वाकडे करा. दुधावर पांढरे डाग पडत नसतील तर पाण्यात भेसळ झाली आहे.

एक ग्लास पाण्याने भरा आणि त्यात कॉफी पावडर food poisoning घाला. यानंतर, कॉफी पाण्यात मिसळा आणि 5 मिनिटे सोडा.

शुद्ध कॉफी पावडर पाण्यात पूर्णपणे विरघळते, तर कॉफीमध्ये शेण किंवा इतर कोणतीही भेसळ असल्यास ती काचेच्या तळाशी स्थिर होते. भेसळ करणारे लोक कॉफीमध्ये चिकोरी पावडर (कॉफीसारखे दिसणारे एक प्रकारचे बियाणे) देखील घालतात. चिकोरी पावडरची भेसळ शोधण्यासाठी, एक ग्लास पाण्यात एक चमचा कॉफी घाला आणि ते चांगले मिसळा.

कॉफी पावडर पाण्यावर तरंगते, तर चिकोरी बुडते

.

पाण्यात भिजवलेल्या कापसाचा तुकडा घ्या.

हिरव्या भाज्यांच्या थोड्या भागावर घासून घ्या.

जर कापसाचा रंग हिरवा झाला तर भाजीत मॅलाकाइट ग्रीनची भेसळ केली गेली आहे, जी अत्यंत हानिकारक आहे.

अशा प्रकारे खरी चहाची पाने food poisoning चाखायची

एक टिश्यू पेपर घ्या आणि त्यावर चहाची पाने पसरवा.

यानंतर चहाच्या पानांवर पाण्याचे काही थेंब टाकून ते ओले करा.

काही वेळाने टिश्यू पेपरमधून चहाची पाने काढून टाका. खऱ्या चहाच्या पानांवर टिश्यू पेपरवर डाग पडत नाहीत, तर भेसळयुक्त चहाच्या पानांवर पिवळे किंवा केशरी डाग पडतात.

अशाप्रकारे तुम्ही घरीच चाचणी करू शकता.