तुमच्या शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 कमी झाले ?

Vitamin B12 deficiency व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे शरीरात अनेक आजार होतात. गेल्या काही वर्षांपासून लोकांमध्ये या जीवनसत्त्वाची कमतरता दिसून येत आहे. शहरी भागात ही मोठी समस्या आहे. व्हिटॅमिन बी 12 का कमी होते? यामुळे, कोणते रोग होतात? या जीवनसत्वाची कमतरता आपण कशी भरून काढू शकतो? याबद्दल तज्ज्ञांकडून जाणून घेऊया.

देशातील रोगांच्या वाढत्या श्रेणीमध्ये, गेल्या काही वर्षांत व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता देखील एक मोठी समस्या बनली आहे. नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थच्या मते, देशातील ३० टक्के लोकांमध्ये या जीवनसत्त्वाची कमतरता आहे. खाण्याच्या चुकीच्या सवयी, चुकीची जीवनशैली व आहारात जंक फूड खाण्याची वाढती फॅशन ही त्याच्या कमतरतेची प्रमुख कारणे आहेत. व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता इतकी सामान्य झाली आहे की, आता डॉक्टर जवळजवळ प्रत्येक व्यक्तीला ६ महिन्यांतून एकदा तरी याची चाचणी करण्याचा सल्ला देतात. कारण बी 12 च्या कमतरतेमुळे शरीरात अनेक आजार होऊ शकतात,

व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे कोणते रोग होतात आणि त्याची कमतरता कशी भरून काढता येईल? याबद्दल सविस्तर पाहूया.

अमेरिकन सोसायटी Vitamin B12 deficiency ऑफ हेमॅटोलॉजीच्या मते, व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता शरीराच्या जवळजवळ प्रत्येक अवयवावर परिणाम करते. या जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेमुळे अनेक आजारांचा धोका वाढतो. जेव्हा व्हिटॅमिन बी 12 कमी होते तेव्हा, शरीरातील लाल रक्तपेशी देखील कमी होऊ लागतात. काही लोकांना मेगालोब्लास्टिक ॲनिमिया देखील असतो. यामध्ये, मोठ्या लाल पेशी तयार होतात. ज्या शरीरासाठी चांगल्या नसतात. अशक्तपणा हे व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेचे प्रमुख लक्षण आहे. अशक्तपणामुळे शरीरात रक्ताची कमतरता असते. जे धोकादायक ठरू शकते.

व्हिटॅमिन बी 12 व मेंदूचे रोग

डॉक्टर म्हणतात Vitamin B12 deficiency की, व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे न्यूरोलॉजिकल रोगांचा धोका असतो. यामुळे, स्मरणशक्ती कमजोर होऊ शकते. व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे ग्रस्त असलेल्या काही लोकांना पेरिफेरल न्यूरोपैथीचा त्रास होतो. याचा परिणाम मज्जासंस्थेवर होतो. व्हिटॅमिनच्या कमतरतेमुळे स्मृतिभ्रंश होण्याचा धोकाही असतो.

२०२१ मध्ये जर्नल ऑफ न्यूट्रिशनमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे वृद्धापकाळात स्मृतिभ्रंश होऊ शकतो. लोकांची स्मरणशक्ती कमी होऊ लागते. त्याचा मेंदूवर वेगवेगळ्या प्रकारे परिणाम होतो. काही प्रकरणांमध्ये, पार्किसन्स रोगाचा धोका वृद्धांमध्ये देखील वाढतो.

अनेक संशोधने दर्शवतात की, व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे देखील चिंता आणि नैराश्य येऊ शकते. अशी अनेक प्रकरणे दरवर्षी नोंदवली जातात.

व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे त्वचा आणि केसांची समस्या उद्भवते.

डॉक्टर म्हणतात की, ते त्यांच्याकडे त्वचा किंवा केसांच्या समस्या असलेल्या सर्व रुग्णांना व्हिटॅमिन बी 12 ची चाचणी करण्याचा सल्ला देतात. यापैकी, बहुतेक लोकांमध्ये या जीवनसत्त्वाची कमतरता असते.तसेच, व्हिटॅमिन बी12 च्या कमतरतेमुळे त्वचा आणि केस दोन्ही प्रभावित होतात. यामुळे, त्वचा कोरडी पडणे व केस गळणे यासारख्या समस्या उद्भवतात. व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे हृदयरोग व मधुमेहाचा धोका देखील वाढतो. अशी प्रकरणे जरी दुर्मिळ आहेत, तरीही या जीवनसत्वाच्या कमतरतेमुळे या समस्या उद्भवू शकतात.

शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 का कमी होते ?

आहारतज्ञ सांगतात Vitamin B12 deficiency की, शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेची अनेक कारणे आहेत. साधारणपणे शाकाहारी आहार घेणाऱ्या लोकांमध्ये या जीवनसत्त्वाची कमतरता असते. आहारात दूध, दही बटर, हिरव्या भाज्या व फळे यांसारख्या आरोग्यदायी पदार्थांचा अभावामुळे देखील व्हिटॅमिन बी 12 कमी होते. आता लोक जास्त फास्ट फूड व प्रोसेस्ट फूड खात आहेत. अशा प्रकारचे अन्न शरीरातील व्हिटॅमिन बी 12 शोषण्याची प्रक्रिया कमी करते. व्हिटॅमिन बी 12 हे शरीर स्वतः तयार करत नसून, ते फक्त अन्नातून मिळत असल्याने या जीवनसत्त्वाची कमतरता आहे.

व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेची लक्षणे

थकवा व अशक्तपणा

डोकेदुखी व चक्कर येणे

वजन कमी होणे

त्वचेच्या समस्या

केस गळणे

स्मरणशक्ती कमी होणे

व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता टाळण्यासाठी मार्ग

तुमच्या आहारात मांस, मासे, अंडी व दही यांचा समावेश करा.

डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार, व्हिटॅमिन बी 12 सप्लिमेंट्स घ्या.

पुरेशी झोप घ्या

दररोज व्यायाम करा

डॉक्टरांच्या Vitamin B12 deficiency सल्ल्याने व्हिटॅमिन बी12 औषधे घेणे सुरू करा.