आज रमाबाई जयंती! जाणून घ्या त्यांच्याबद्दल काही रंजक गोष्टी...

Ramabai Ambedkar Birth Anniversary : बाबा साहेब भीमराव आंबेडकर यांच्या पत्नी रमाबाई आंबेडकर यांची आज जयंती. रमाबाई भीमराव आंबेडकर यांचा जन्म ७ फेब्रुवारी १८९८ रोजी एका गरीब दलित कुटुंबात झाला. महाराष्ट्रातील दाभोळ या छोट्याशा गावात जन्मलेल्या रमाबाई आंबेडकर यांना रमाई किंवा माता राम म्हणूनही ओळखले जाते. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनावर रमाबाईंचा खूप प्रभाव होता. बाबासाहेब भीमराव आंबेडकर यांना परदेशात उच्च शिक्षण घेण्यासाठी त्यांनी खूप मदत केली. त्यांनी सामाजिक न्याय आणि सुधारणांसाठी केलेल्या त्यांच्या प्रयत्नांनाही पाठिंबा दिला. रमाबाई भीमराव आंबेडकर यांच्या जयंतीनिमित्त जाणून घेऊया त्यांच्याबद्दलच्या काही रंजक गोष्टी...

 

 

१८९८ मध्ये जन्मलेल्या रमाबाई भीमराव आंबेडकर यांच्या वडिलांचे नाव भिकू धात्रे आणि आईचे नाव रुक्मिणी होते. त्याचे वडील पोर्टर म्हणून काम करत होते आणि मोठ्या कष्टाने आपल्या कुटुंबाचे पालनपोषण करू शकले. रमाबाईंच्या वडिलांनी दाभोळ बंदरातून मासळीच्या टोपल्या बाजारात नेऊन कुटुंबाचा उदरनिर्वाह चालवला.

 

 

 

 

रमाबाईंनी तिचे आई-वडील फार लवकर गमावले. यानंतर त्यांच्या काकांनी त्यांना आणि त्यांच्या भावंडं गोराबाई, मीराबाई आणि शंकर यांना मुंबईत आणून वाढवलं. १९०६ मध्ये भायखळा मार्केटमध्ये रमाबाईंचा विवाह बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याशी झाला. लग्नाच्या वेळी रमाबाई आंबेडकर या नऊ वर्षांच्या तर बाबासाहेब १५ वर्षांचे होते. रमाबाई त्यांचे पती भीमराव आंबेडकर यांना प्रेमाने साहेब म्हणत आणि आंबेडकर त्यांना रामू म्हणत.

 

 

 

रमाबाईंनी आंबेडकरांच्या महत्त्वाकांक्षेला पूर्ण पाठिंबा दिला आणि तिने त्यांना परदेशात उच्च शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले. बाबा साहेब जेव्हा त्यांच्या शिक्षणासाठी परदेशात होते तेव्हा त्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला पण त्यामुळे त्यांना त्यांचे ध्येय साध्य करण्यापासून कधीच रोखले नाही. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे त्यांनी बाबासाहेब आंबेडकरांनाही कळू दिले नाही.

 

बाबासाहेब परदेशात असताना रमाबाईंना भारतात अनेक आर्थिक समस्यांना तोंड द्यावे लागले. चित्रपट निर्माते सुनील शर्मा यांनी सांगितले की, ती शेणाची पोळी बनवायची आणि डोक्यावर घेऊन जायची. ती स्वयंपाकासाठी वापरली. तिने आंबेडकरांना परदेशात डॉक्टरेट ऑफ सायन्ससह जगातील सर्वोच्च शैक्षणिक पदव्या मिळविण्यात मदत केली.

 

 

भीमराव आंबेडकर आणि रमाबाई यांना एक मुलगी (इंदू) आणि चार मुले (यशवंत, गंगाधर, रमेश आणि राजरत्न) होते, परंतु त्यांच्या चार मुलांचा मृत्यू झाला. त्यांचा मोठा मुलगा यशवंत हा एकमेव वाचला होता. रमाबाई आंबेडकर यांचे २६ मे १९३५ रोजी दीर्घ आजाराने निधन झाले. त्यांचा मृत्यू झाला तेव्हा भीमराव आंबेडकर आणि रमाबाई यांच्या लग्नाला २९ वर्षे झाली होती.

 

बाबासाहेब आंबेडकरांनी १९४० मध्ये प्रकाशित झालेल्या त्यांच्या “थॉट्स ऑफ पाकिस्तान” या पुस्तकात रमाबाईंचा त्यांच्या जीवनावरील प्रभाव मान्य केला आहे. त्यांनी त्यांचे 'थॉट्स ऑफ पाकिस्तान' हे पुस्तक त्यांच्या प्रिय पत्नी रमाबाई यांना अर्पण केले. सामान्य भीमाचे डॉ.आंबेडकरांमध्ये रूपांतर करण्याचे श्रेय रमाबाईंना जाते असे त्यांनी आपल्या पुस्तकात लिहिले आहे.