कोण आहे नईमा खातून?

Naeema Khatoon : प्रतिष्ठित अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाने (AMU) नईमा खातून यांची कुलगुरू म्हणून नियुक्ती केली आहे. एएमयूच्या 103 वर्षांच्या इतिहासात हे पद भूषवणाऱ्या त्या पहिल्या महिला आहेत. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्याकडून मंजूरी मिळाल्यानंतर 22 एप्रिल रोजी नईमा खातून यांची AMU च्या कुलगुरू म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. लोकसभा निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर सध्या देशभरात आदर्श आचारसंहिता लागू आहे, त्यामुळे या नियुक्तीबाबत निवडणूक आयोगाकडून मंजुरीही मागवण्यात आली होती.

 

 

 

 

निवडणूक आयोगाने या नियुक्तीवर कोणताही आक्षेप घेतला नाही, मात्र यातून कोणताही राजकीय फायदा घेऊ नये, असे म्हटले आहे. आता नईमा खातून पाच वर्षे अलिगड मुस्लिम विद्यापीठाच्या कुलगुरू राहतील. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाची स्थापना सर सय्यद अहमद खान यांनी 1875 मध्ये केली होती. त्यावेळी ते मुहम्मदन अँग्लो ओरिएंटल कॉलेज म्हणून ओळखले जात होते. 1920 मध्ये, मुहम्मदन अँग्लो-ओरिएंटल कॉलेज अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ बनले. 1920 मध्ये बेगम सुलतान जहाँ यांची AMU च्या कुलपतीपदी नियुक्ती करण्यात आली. आता 100 वर्षांनंतर नईमा खातून यांची पहिल्या महिला कुलगुरूपदी नियुक्ती करण्यात आली आहे.

 

नईमा खातून या अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठाच्या महिला महाविद्यालयाच्या प्राचार्याही राहिल्या आहेत. कुलगुरू होण्यापूर्वी त्या प्राचार्य म्हणून कार्यरत होत्या. त्यांनी फक्त एएमयूमधूनच शिक्षण घेतले आहे. नईमाने एएमयूमधून मानसशास्त्रात पीएचडी केली आणि त्यानंतर 1988 मध्ये त्यांना विद्यापीठाच्या त्याच विभागात लेक्चरर बनवण्यात आले. 2006 मध्ये त्या मानसशास्त्राची प्राध्यापक झाली. यानंतर नायमा यांची २०१४ मध्ये महिला महाविद्यालयाच्या प्राचार्यापदी नियुक्ती झाली. मध्य आफ्रिकेतील नॅशनल युनिव्हर्सिटी ऑफ रवांडा येथे त्यांनी एक वर्ष अध्यापन केले. त्यांनी राजकीय मानसशास्त्रात पीएचडी पदवी मिळवली आहे. त्या सध्या ऑक्टोबर 2015 पासून सेंटर फॉर स्किल डेव्हलपमेंट अँड करिअर प्लॅनिंग, AMU, अलीगढचे संचालक म्हणूनही कार्यरत आहेत.

 

 

अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ ही देशातील एकमेव शैक्षणिक संस्था आहे, जिला आपल्या विद्यापीठाचे कुलगुरू निवडण्याचा अधिकार आहे. AMU मध्ये, विद्यापीठाची कार्यकारी परिषद आणि कुलगुरूंच्या निवडीमध्ये न्यायालयाची भूमिका असते. कार्यकारी मंडळात 27 लोक असतात. कौन्सिल कुलगुरू पदासाठी अर्ज केलेल्यांपैकी पाच लोकांच्या पॅनेलची निवड करते. या लोकांना बॅलेट पेपर मतदानाद्वारे शॉर्टलिस्ट केले जाते. त्यानंतर ही नावे एएमयू न्यायालयात पाठवली जातात.

 

एएमयू कोर्टाचे सदस्य, ज्यात माजी कुलगुरूंसह विविध विभागांचे डीन आहेत, पॅनेलवर आलेल्या पाच नावांवर चर्चा करतात. तीन जणांची नावे त्यांच्या पात्रतेच्या आधारे निश्चित केली जातात. न्यायालय पुढे या तीनपैकी कोणतेही एक नाव त्याला कुलगुरू बनवण्यासाठी शिक्षण मंत्रालयाकडे पाठवते. त्यानंतर शिक्षण मंत्रालय राष्ट्रपतींकडे या नावांची शिफारस करते आणि त्यानंतर ते कोणाची तरी कुलगुरू म्हणून निवड करतात.