६२ वर्षांत ३८ हजारांहून अधिक रेल्वे अपघात..

पश्चिम बंगालमधीलrailway accidents history न्यू जलपाईगुडी येथे सोमवारी सकाळी मोठी दुर्घटना घडली. येथे एका मालगाडीने कांचनजंगा एक्सप्रेसला धडक दिली. या अपघातात आतापर्यंत 8 जणांचा मृत्यू झाला आहे. अशा परिस्थितीत, भारतातील रेल्वे अपघातांची आकडेवारी काय सांगते हे तुम्हाला माहिती आहे का? पश्चिम बंगालमध्ये सोमवारी सकाळी मोठा रेल्वे अपघात झाला. येथील न्यू जलपाईगुडी येथे एका मालगाडीने कांचनजंगा एक्सप्रेसला धडक दिली. या धडकेमुळे अनेक बोगी रुळावरून घसरल्या. या अपघातात आतापर्यंत आठ जणांचा मृत्यू झाला आहे. तर 50 हून अधिक जण जखमी झाल्याचे सांगण्यात येत आहे.सकाळी नऊच्या सुमारास हा अपघात झाला. कांचनजंगा एक्सप्रेस आगरतळाहून सियालदहला जात होती. तेव्हा मागून येणाऱ्या मालगाडीने त्याला धडक दिली. रेल्वे बोर्डाच्या अध्यक्ष जया वर्मा सिन्हा यांनी सांगितले की, मालगाडीच्या चालकाने (लोको पायलट) सिग्नलकडे पूर्णपणे दुर्लक्ष केले होते. या अपघातात चालक आणि रेल्वे गार्डचाही मृत्यू झाला. या वर्षातील हा आतापर्यंतचा सर्वात मोठा रेल्वे अपघात आहे. याआधीही गेल्या वर्षी जूनमध्ये ओडिशातील बालासोरमध्ये मोठी दुर्घटना घडली होती. त्यानंतर कोरोमंडल एक्सप्रेस रुळावर उभ्या असलेल्या मालगाडीला धडकली. या अपघातात सुमारे तीनशे जणांचा मृत्यू झाला. हेही वाचा :चीनला सतर्कतेचा इशारा...फिलिपिन्सला मदत करणार भारत !

 

 

सरकारचा railway accidents historyदावा आहे की 2004 ते 2014 दरम्यान दरवर्षी सरासरी 171 रेल्वे अपघात झाले. तर 2014 ते 2023 दरम्यान दरवर्षी सरासरी 71 रेल्वे अपघात झाले. गेल्या अनेक दशकांमध्ये भारतात रेल्वे अपघातात घट झाल्याचे आकडेवारीवरून दिसून येते. रेल्वेच्या इयर बुकनुसार 1960-61 ते 1970-71 या 10 वर्षात 14,769 ट्रेन अपघात झाले. 2004-05 ते 2014-15 दरम्यान 1,844 अपघात झाले. त्याच वेळी, 2015-16 ते 2021-22 या सहा वर्षांत 449 रेल्वे अपघात झाले. त्यानुसार 1960 ते 2022 या 62 वर्षात 38,672 रेल्वे अपघात झाले आहेत. म्हणजेच दरवर्षी सरासरी 600 हून अधिक अपघात होतात. रेल्वेच्या वर्षपुस्तकानुसार, बहुतांश अपघात रेल्वे रुळावरून घसरल्यामुळे म्हणजेच रुळावरून घसरल्याने होतात. 2015-16 आणि 2021-22 दरम्यान 449 रेल्वे अपघात झाले, त्यापैकी 322 रेल्वे रुळावरून घसरल्यामुळे झाले. 

2021-22 च्या रेल्वेच्या railway accidents historyवर्षाच्या पुस्तकानुसार, 2017-18 आणि 2021-22 या पाच वर्षांत 53 लोकांचा मृत्यू झाला आहे. तर 390 जण जखमी झाले आहेत. 2019-20 आणि 2020-21 मध्ये रेल्वे अपघातात एकही मृत्यू झालेला नाही, असे डेटा दाखवतो. तथापि, हा तो काळ होता जेव्हा कोविड (साथीचा रोग) सर्व देशभर पसरला होता आणि काही महिन्यांसाठी गाड्याही बंद होत्या. वर्षाच्या पुस्तकानुसार, 2021-22 मध्ये एकूण 34 रेल्वे अपघात झाले. त्यापैकी 20 अपघात हे रेल्वे कर्मचाऱ्यांमुळे झाले आहेत. तर उपकरणे निकामी झाल्याने चार अपघात झाले. रेल्वे अपघातात मृत्युमुखी पडलेल्या किंवा जखमी झालेल्यांच्या कुटुंबीयांनाही रेल्वे भरपाई देते. रेल्वेने पाच वर्षांत सुमारे 14 कोटी रुपयांची भरपाई दिली आहे. 2021-22 मध्ये रेल्वेने 85 लाख रुपयांपेक्षा जास्त नुकसान भरपाई दिली होती. रेल्वे अपघातात मृत्यू झाल्यास 5 लाख रुपये, गंभीर जखमी झाल्यास 2.5 लाख रुपये आणि जखमी झाल्यास 50 हजार रुपये नुकसान भरपाई दिली जाते. 

रेल्वे ही भारताचीrailway accidents history जीवनवाहिनी आहे. दररोज 2.5 कोटींहून अधिक प्रवासी रेल्वेने प्रवास करतात. एवढेच नाही तर 28 लाख टनांहून अधिक मालाची वाहतूकही केली जाते. अमेरिका, रशिया आणि चीननंतर जगातील चौथ्या क्रमांकाचे रेल्वे नेटवर्क भारताकडे आहे. अशा परिस्थितीत असे अपघात रोखण्यासाठी सरकार काय करत आहे, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. दोन गाड्यांमधील टक्कर टाळण्यासाठी सरकारने 'कवच' यंत्रणा सुरू केली आहे. रेल कवच ही स्वयंचलित ट्रेन संरक्षण प्रणाली आहे. इंजिन आणि ट्रॅकमध्ये बसवलेल्या या उपकरणाद्वारे ट्रेनचा वेग नियंत्रित केला जातो. त्यामुळे धोक्याची शंका आल्यावर ट्रेन आपोआप ब्रेक लावते. दोन इंजिनांना चिलखत यंत्रणा बसवल्यास त्यांची टक्कर होणार नाही, असा दावा केला जात आहे. एकाच ट्रॅकवर दोन गाड्या समोरासमोर आल्यास आरमार सक्रिय होते. थ्रॉटल ब्रेकिंग सिस्टम देखील सक्रिय करते. त्यामुळे स्वयंचलित ब्रेक लावले जातात आणि दोन्ही गाड्या ठराविक अंतरावर थांबतात. आत्तापर्यंत केवळ 139 लोको इंजिनमध्ये कवच प्रणाली बसवण्यात आली आहे. त्याचप्रमाणे इलेक्ट्रॉनिक इंटरलॉकिंग सिस्टिमही आहे. ही प्रणाली सिग्नल, ट्रॅक आणि पॉइंटसह एकत्रितपणे कार्य करते. इंटरलॉकिंग सिस्टीम गाड्यांची सुरक्षित हालचाल सुनिश्चित करते. जर लाइन स्पष्ट नसेल तर इंटरलॉकिंग सिस्टम ट्रेनला जाण्यासाठी सिग्नल देत नाही. ही यंत्रणा एरर प्रूफ आणि फेल सेफ असल्याचा दावा केला जात आहे. फेल सेफ कारण सिस्टीम बिघडली तरी सिग्नल लाल होईल आणि गाड्या थांबतील. 31 मे 2023 पर्यंत 6,427 स्थानकांवर इलेक्ट्रॉनिक इंटरलॉकिंग सिस्टीम बसवण्यात आली आहे.  हेही वाचा : तुमच्या जिभेचा रंग काय? भिन्न रंग विशिष्ट रोग दर्शवू शकतात