आता परदेशी पैसा येणार मोठ्या प्रमाणात भारतात

Budget2024 : परदेशी गुंतवणुकीला सुविधा देण्यासाठी थेट परदेशी गुंतवणुकीशी संबंधित नियम आणि कायदे सोपे केले जातील, असे सरकारने मंगळवारी सांगितले. अलीकडच्या काळात भारतात येणाऱ्या एफडीआयमध्ये घट झाली आहे, या अर्थाने ही घोषणा महत्त्वाची आहे. सेवा, संगणक हार्डवेअर आणि सॉफ्टवेअर, दूरसंचार, ऑटोमोबाईल आणि फार्मास्युटिकल्स यासारख्या क्षेत्रांमध्ये कमी गुंतवणूकीमुळे FDI इक्विटी प्रवाह 3.49 टक्क्यांनी घसरून 2023-24 मध्ये $44.42 अब्ज झाला आहे. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी लोकसभेत 2024-25 या आर्थिक वर्षाचा अर्थसंकल्प सादर करताना FDI प्रोत्साहनाचा उल्लेख केला. ते म्हणाले, "परकीय गुंतवणुकीसाठी भारतीय रुपयाचा चलन म्हणून वापर वाढवण्यासाठी, एफडीआय आणि परदेशी गुंतवणुकीशी संबंधित नियम आणि नियम सुलभ केले जातील, तर अर्थव्यवस्था देखील मजबूत होईल."

 

 

 

2022-23 या आर्थिक वर्षात देशात FDI इक्विटीचा प्रवाह $46.03 अब्ज होता. इक्विटी इनफ्लो, पुनर्गुंतवणूक केलेली कमाई आणि इतर भांडवलासह एकूण एफडीआय गुंतवणूक 2022-23 मधील $71.35 अब्जच्या तुलनेत गेल्या आर्थिक वर्षात एक टक्क्याने कमी होऊन $70.95 अब्ज झाली आहे. २०२१-२२ या आर्थिक वर्षात देशात ८४.८३ अब्ज डॉलरची आतापर्यंतची सर्वाधिक एफडीआय आली. मॉरिशस, सिंगापूर, यूएस, यूके, संयुक्त अरब अमिराती (यूएई), केमन आयलंड, जर्मनी आणि सायप्रस या प्रमुख देशांमधून येणारी एफडीआय इक्विटी गुंतवणूक गेल्या आर्थिक वर्षात घटली आहे. सेवा, संगणक सॉफ्टवेअर आणि हार्डवेअर, दूरसंचार, ऑटोमोबाईल, फार्मास्युटिकल आणि रासायनिक क्षेत्रात परकीय गुंतवणुकीत घट झाली आहे.

 

 

भारताच्या FDI धोरणानुसार, त्यातील तरतुदींचे पालन करण्याची जबाबदारी गुंतवणूक प्राप्त करणाऱ्या कंपनीवर आहे. FDI नियमांचे कोणतेही उल्लंघन परकीय चलन व्यवस्थापन कायद्याच्या (FEMA) दंडनीय तरतुदींतर्गत येते, कारण FDI हा भांडवली खाते व्यवहार आहे. RBI FEMA चे प्रशासन करते आणि वित्त मंत्रालयाच्या अंतर्गत अंमलबजावणी संचालनालय हे FEMA च्या अंमलबजावणीचे अधिकार आहे आणि कायद्याच्या उल्लंघनाच्या प्रकरणांची चौकशी करते. बहुतांश क्षेत्रांमध्ये स्वयंचलित मार्गाने एफडीआयला परवानगी असली तरी, मीडिया, फार्मास्युटिकल आणि विमा यासारख्या काही क्षेत्रांना विनिर्दिष्ट मर्यादेपलीकडे परकीय गुंतवणुकीसाठी सरकारची परवानगी आवश्यक असते. सरकारी मार्गांतर्गत विदेशी गुंतवणूकदारांना संबंधित मंत्रालय किंवा विभागाकडून पूर्वपरवानगी घ्यावी लागते. तर स्वयंचलित मार्गाने, गुंतवणूकदाराला गुंतवणूक केल्यानंतर फक्त आरबीआयला कळवावे लागते.

 

 

तथापि, लॉटरी व्यवसाय, जुगार आणि सट्टेबाजी, चिट फंड, निधी कंपन्या, रिअल इस्टेट व्यवसाय आणि सिगार, सिगार आणि सिगारेटचे उत्पादन या आठ क्षेत्रांमध्ये थेट विदेशी गुंतवणुकीवर प्रतिबंध आहे. डेलॉइट इंडियाचे अर्थतज्ज्ञ रुमकी मजुमदार म्हणाले की, एफडीआय आणि परदेशी गुंतवणुकीसाठी साधे नियम आणि कायदे लागू केल्याने देशातील भांडवलाचा ओघ निश्चितपणे वाढेल. विदेशी गुंतवणुकीसाठी रुपयाला प्रोत्साहन दिल्याने स्थानिक चलनाची मागणी वाढेल आणि त्याचे मूल्यही वाढेल, असे ते म्हणाले.