स्वतंत्र भारताचा पहिला कुंभमेळा केव्हा व कुठे आयोजित करण्यात आला?

India's first Kumbh Mela १३ जानेवारीपासून प्रयागराजमध्ये महाकुंभ आयोजित केला जात आहे. हा  ४५ दिवस चालेल. या महाकुंभाची सांगता २६ फेब्रुवारीला महाशिवरात्रीच्या शाही स्नानाने होणार आहे. २०२५ च्या महाकुंभाबद्दल खूप चर्चा आहे, परंतु स्वतंत्र भारतात पहिला कुंभ कुठे आणि कोणत्या वर्षी आयोजित करण्यात आला हे तुम्हाला माहिती आहे काय ? स्वतंत्र भारताच्या पहिल्या कुंभाबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया…

 

 

 

 

 

खरे तर India's first Kumbh Mela  स्वातंत्र्यापूर्वीही कुंभ, अर्ध कुंभ आणि माघ मेळा हे ब्रिटीश सरकारने आयोजित केले होते. या काळात इंग्लंडहून अधिकारी यायचे, जे मेळ्याचे व्यवस्थापन पाहत. स्वतंत्र भारतातील पहिले महाकुंभाबद्दल बोलायचे झाले तर, १९५४ साली प्रयागराज येथे स्वतंत्र भारताचा पहिला कुंभ आयोजित करण्यात आला होता.

या कुंभाच्या India's first Kumbh Mela आयोजनाची तयारी काही महिन्यांपूर्वीच सुरू करण्यात आली होती. देशाचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू आणि राष्ट्रपती राजेंद्र प्रसाद यांनीही या कुंभात सहभाग घेतला होता. पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी मौनी अमावस्येच्या दिवशी संगमाच्या तीरावर स्नान केले. यावेळी, एका हत्तीचे नियंत्रण सुटल्याने अपघात झाला. यामध्ये, ५०० जणांना जीव गमवावा लागल्याचे सांगण्यात येत आहे. तेव्हापासून कुंभमध्ये हत्तींच्या प्रवेशावर बंदी घालण्यात आली होती.

एवढेच नाही India's first Kumbh Mela तर, या दुर्घटनेनंतर पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांनी मुख्य स्नान सणांना संगमाला जाणाऱ्या व्हीआयपींना बंदी घालण्याचे आदेश दिले होते. आजही अर्धकुंभ, कुंभ आणि महाकुंभ या मुख्य स्नानाच्या उत्सवांमध्ये व्हीआयपींच्या प्रवेशावर बंदी कायम आहे. स्वातंत्र्यानंतर प्रयागराजमध्ये झालेल्या या कुंभात १२ कोटी लोकांनी सहभाग घेतला होता.

त्यावेळी महाकुंभा India's first Kumbh Mela  ची तयारी पाहायला, मुख्यमंत्री गोविंद बल्लभ पंत यांनी पायी जाऊन आढावा घेतला. या कुंभकाळात भाविकांच्या उपचारासाठी संगमाच्या काठावर सात तात्पुरती रुग्णालये बांधण्यात आल्याचे सांगितले जाते. हरवलेल्या लोकांची ओळख पटवण्यासाठी आणि गर्दीतील लोकांना माहिती देण्यासाठी लाऊडस्पीकर देखील होते. याशिवाय, कुंभमध्ये रोषणाईसाठी १००० पथदिवेही लावण्यात आले आहेत.